Er ontstaan spanningen en conflicten tussen degenen die mee willen veranderen en diegenen die het oude in stand willen houden Deze Grote Transitie is in bepaalde opzichten vergelijkbaar met die in de tweede helft van de 19de eeuw, de periode van modernisering. Toen vonden drie fundamentele veranderingen plaats. De industriële revolutie kreeg verder vorm, de samenleving moderniseerde en een nieuwe middenklasse nam de macht over van de adel.
Ook nu is sprake van een drievoudige kanteling. Allereerst kantelt de samenleving van een centraal aangestuurde, top-down maatschappij naar een decentrale, bottom-up samenleving. De oude orde bestaat uit brancheorganisaties, belangenbehartigingsclubs, vakbonden en politieke partijen. De nieuwe bestaat uit ondernemende burgers, zzp’ers, sociale en economische entrepreneurs. Zij organiseren zich op heel andere wijze, in gemeenschappen, coöperaties en sociale en fysieke netwerken. Het aantal burgercoöperaties op het gebied van zorg, onderwijs, energie, voedsel, sociale zekerheid, financiën, kunst & cultuur is de afgelopen jaren explosief toegenomen.
Wat drijft de nieuwe orde? Deels is dat verzet tegen de koude, kille en weinig menselijke efficiencysamenleving die wij met zijn allen hebben gecreëerd. Deels is het teleurstelling in de bureaucratische overheid en de wens om te laten zien hoe het wél kan. En deels is het een zoektocht naar een alternatief voor staat en markt die niet meer worden vertrouwd.
Mensen zijn op zoek naar nieuwe waarden: menselijke waarden als vertrouwen, tijd, kwaliteit, vrijheid, ruimte.
Essay van Jan Rotmans in het FD. Lees de pdf hier.